ធនាគារពិភពលោកគាំទ្រការប្រើប្រាស់ប្រាក់ជំនួយដែលត្រូវបានបង្កកចំនួន ២៨០ លានដុល្លារសម្រាប់អាហ្វហ្គានីស្ថាន
វ៉ាស៊ីនតោន៖ ប្រភពពីរដែលដឹងពីបញ្ហានិយាយកាលពីថ្ងៃពុធថា ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលធនាគារពិភពលោកគាំទ្រការផ្ទេរប្រាក់ចំនួន ២៨០ លានដុល្លារពីមូលនិធិមូលធនអាណត្តិព្យាបាលភាពអាហ្វហ្គានីស្ថាន(ARTF) ដែលត្រូវបានបង្កក ទៅឱ្យទីភ្នាក់ងារជំនួយចំនួនពីរដើម្បីជួយប្រទេសនេះទប់ទល់នឹងវិបត្តិមនុស្សធម៌បន្ទាប់ពីការដកខ្លួនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារពត៌មានរ៉យទ័រ ប្រភពនិយាយថា ម្ចាស់ជំនួយចំនួន ៣១ នៃ ARTF ដែលគ្រប់គ្រងដោយធនាគារពិភពលោក (World Bank) ត្រូវតែយល់ព្រមលើការផ្ទេរនេះ មុនពេលដែលមូលថវិការអាចយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក និងអង្គការយូនីសេហ្វ។ ប្រភពដដែលថា ម្ចាស់ជំនួយត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជួបប្រជុំគ្នានៅថ្ងៃសុក្រ។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលធនាគារពិភពលោកជួបប្រជុំគ្នាក្រៅផ្លូវការដើម្បីពិភាក្សាអំពីការផ្ទេរប្រាក់រហូតដល់ ៥០០ លានដុល្លារនៃប្រាក់ ១,៥ ប៊ីលានដុល្លារនៅក្នុងមូលនិធិ ARTF ទៅកាន់ទីភ្នាក់ងារជំនួយមនុស្សធម៌។ នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់រ៉យទ័រដោយស្រង់សម្ដីប្រភពជាអនាមិកដូចគ្នា។
ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានមានអត្រាប្រជាពលរដ្ឋជិត ៣៩ លាននាក់ ប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច កង្វះខាតស្បៀងអាហារនៅរដូវរងារ និងកំណើននៃភាពក្រីក្រ បីខែបន្ទាប់ពីពួកតាលីបង់ចូលកាន់អំណាច ក្រោយពេលកងទ័ពអាមេរិកដកខ្លួនចេញបន្ទាប់ពីធ្វើសង្រ្គាមអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំក្នុងប្រទេសនេះ។
អ្នកជំនាញអាហ្វហ្គានីស្ថាននិយាយថា ជំនួយនេះនឹងជួយ ប៉ុន្តែសំណួរធំៗនៅតែមាន រួមទាំងរបៀបយកមូលនិធិទៅប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានដោយមិនបង្ហាញពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុណាមួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ខណៈពេលដែលរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តល់លិខិតខ្ចីប្រាក់ដែលធានាដល់ធនាគារថាពួកគេអាចដំណើរការប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៌ ការព្រួយបារម្ភអំពីការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្តរារាំងការឆ្លងកាត់ការផ្គត់ផ្គង់មូលដ្ឋាន រួមទាំងអាហារ និងថ្នាំពេទ្យ។
ការសម្រេចចិត្តណាមួយដើម្បីប្តូរទិសដៅនៃប្រាក់របស់មូលនិធិ ARTF តម្រូវឱ្យមានការយល់ព្រមពីម្ចាស់ជំនួយទាំងអស់របស់ខ្លួន ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកក្លាយជាប្រទេសធំបំផុត។
សេតវិមាន និងរតនាគារមិនមានការអត្ថាធិប្បាយភ្លាមៗលើការយល់ព្រមរបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលធនាគារពិភពលោកក្នុងការផ្ទេរមូលនិធិទៅឱ្យកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក និងអង្គការយូនីសេហ្វនោះទេ។
យ៉ាងណាមិញ អ្នកនាំពាក្យធនាគារពិភពលោកបញ្ជាក់ថា ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលរបស់ធនាគារបានពិភាក្សាអំពីបញ្ហានេះហើយថាម្ចាស់ជំនួយនឹងជួបប្រជុំគ្នានៅថ្ងៃសុក្រទី ០៣ ខែធ្នូខាងមុខ។
អ្នកនាំពាក្យដដែលនិយាយជាអនាមិកថា ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលបានពិភាក្សាអំពីវិធីសាស្រ្តក្នុងការផ្ទេរមូលនិធិពី ARTF ដល់ទីភ្នាក់ងារជំនួយមនុស្សធម៌ ដែលមានវត្តមាន និងការដឹកជញ្ជូនដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យជំនួយមនុស្សធម៌ជាមូលដ្ឋានដោយផ្ទាល់ដល់ប្រជាជនក្នុងប្រទេស។
កាលពីពុធ ក្រុមតាលីបង់បន្តការអំពាវនាវរបស់ខ្លួនឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ចេញមូលនិធិដែលជាប់គាំងរាប់ពាន់លានដុល្លារបន្ទាប់ពីកិច្ចចរចារយៈពេលពីរថ្ងៃនៅទីក្រុងដូហាប្រទេសកាតា។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានលោក Abdul Qahar Balkhi សរសេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមធ្វីតធឺថា៖ «គណៈប្រតិភូអាហ្វហ្គានីស្ថានធានាសន្តិសុខដល់ភាគីអាមេរិក ហើយជំរុញឱ្យ លុយដែលជាប់គាំងរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានគួរតែត្រូវបានដោះលែងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងបញ្ជីខ្មៅ និងទណ្ឌកម្មត្រូវតែបញ្ចប់ ហើយបញ្ហាមនុស្សត្រូវកាត់ចេញពីផ្នែកនយោបាយ»។
ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិជិត ៩,៥ ប៊ីលានដុល្លារដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ធនាគារកណ្តាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងធនាគារពិភពលោកក៏ផ្អាកសកម្មភាពនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានផងដែរ ដោយកាត់ទុកជំនួយក៏ដូចជាទុនបម្រុងថ្មីចំនួន ៣៤០ លានដុល្លារ។
របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធនិយាយថា អាហ្វហ្គានីស្ថាន និងប្រជាជនរបស់ខ្លួនបានទទួលរងនូវការភ្ញាក់ផ្អើលសារពើពន្ធដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកចាប់តាំងពីពួកតាលីបង់ចូលកាន់កាប់ និងការសម្រេចចិត្តរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិក្នុងការដកជំនួយមនុស្សធម៌រាប់ពាន់លាន។
របាយការណ៍ព្យាករពីការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចប្រហែល ២០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលអាចឈានដល់ធ្លាក់ចុះ៣០ភាគរយនៅឆ្នាំបន្ទាប់។
អស់ជាច្រើនទស្សវត្សរ៍មកនេះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានត្រូវបានបំផ្លាញដោយសង្រ្គាម និងគ្រោះរាំងស្ងួត។ ជំនួយអន្តរជាតិតំណាងឱ្យ ៤០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រទេស និងហិរញ្ញប្បទាន ៨០ ភាគរយនៃថវិកាជាតិរបស់ខ្លួន។
សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វហ្គានីស្ថានកំពុងធ្លាក់ចុះ ហើយភាពអត់ការងារធ្វើក៏កើនឡើង។ យោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថានចំនួន ២៣ លាននាក់ ច្រើនជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាជន រងការគំរាមកំហែងដោយទុរ្ភិក្សក្នុងរដូវរងានេះ។
របាយការណ៍របស់អង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ( UNDP) ប៉ាន់ប្រមាណថាជំនួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ចំនួន ២ ប៊ីលានដុល្លារ គឺត្រូវការជាចាំបាច់ដើម្បីនាំប្រជាជនទាំងមូលចេញពីបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រវិញ និយាយថា៖ «អាហ្វហ្គានីស្ថានស្ថិតក្នុងវិបត្តិមនុស្សធម៌ និងការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ហើយចាំបាច់ត្រូវដោះស្រាយជាបន្ទាន់ ដើម្បីជួយសង្រ្គោះជីវិត»។
ប្រភព៖ Reuters
