បាតុភូតអេលនីញ៉ូ នឹងអូសបន្លាយរហូតដល់ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ជំរុញឱ្យសីតុណ្ហភាពពិភពលោកកាន់តែក្ដៅ
អ.ស.ប៖កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប)បានប្រកាសថា បាតុភូតអាកាសធាតុ អេលនីញ៉ូ (El Nino) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាបាតុភូតដែលបង្កឱ្យមានសីតុណ្ហភាពពិភពលោកកើនឡើងខ្ពស់ ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងបន្តកើតមានរហូតដល់យ៉ាងហោចណាស់ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ។ បាតុភូតអេលនីញ៉ូ ជាបាតុភូតដែលនាំមកនូវកម្ដៅកើនឡើងខ្ពស់នៅទូទាំងពិភពលោក ហើយបង្កឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតំបន់មួយចំនួន និងភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងនៅតំបន់ខ្លះ។
បាតុភូតអេលនីញ៉ូ បច្ចុប្បន្នបានវិវត្តយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងខែកក្កដា ដល់ខែសីហា ហើយត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងឈានដល់កម្រិតកំពូលបំផុតនៅចន្លោះពេលនេះដល់ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នេះបើយោងតាមស្ថាប័នឧតុនិយមពិភពលោករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ស្ថាប័នឧតុនិយមពិភពលោកបានបង្ហាញថា «ភាពអាចទៅរួចគឺមានរហូតដល់ទៅ ៩០ភាគរយ ដែលថាបាតុភូតនេះនឹងបន្តរហូតដល់ហួសរដូវរងានៅអឌ្ឍគោលខាងជើង និងរដូវក្តៅនៅអឌ្ឍគោលខាងត្បូង ហើយនឹងបន្តរហូតដល់ខែមេសា»។
ជាទូទៅ បាតុភូតអេលនីញ៉ូកើតឡើងរៀងរាល់ ២ ទៅ ៧ ឆ្នាំម្តង ហើយវានឹងនាំមកនូវទំនោរកើនឡើងសីតុណ្ហភាពសកលក្នុងឆ្នាំបន្ទាប់ពីការវិវត្តរបស់វា។ បើទោះបីជាផលប៉ះពាល់ភាគច្រើនរបស់វានឹងមិនត្រូវបានកត់សម្គាល់រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៤ ក៏ដោយ ប៉ុន្តែស្ថាប័នឧតុនិយមពិភពលោកបានចង្អុលបង្ហាញថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះកំពុងកើតឡើងចំពេលដែលមានការប្រែប្រួលអាកាសធាតុយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
គិតរហូតមកទល់ពេលនេះ ឆ្នាំដែលមានសីតុណ្ហភាពក្តៅបំផុតក្នុងកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រគឺឆ្នាំ២០១៦ ពោលគឺបន្ទាប់ពីបាតុភូតអេលនីញ៉ូបានកើតឡើងចាប់ពីឆ្នាំ២០១៤ ដល់ដើមឆ្នាំ២០១៦។ យ៉ាងណាមិញ ស្ថានភាពអាកាសធាតុពិភពលោកបច្ចុប្បន្នហាក់កំពុងឈានទៅរកកម្រិតខ្ពស់ជាងកំណត់ត្រាឆ្នាំ២០១៦ ទៅទៀត។
ប្រធានស្ថាប័នឧតុនិយមពិភពលោក លោក ផេថឺរី តាឡាស (Petteri Taalas) បាននិយាយថា «ដោយសារតែសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ខ្លាំងនៅលើដីគោក និងទឹកសមុទ្រ ចាប់តាំងពីខែមិថុនាមក ឆ្នាំ២០២៣នេះអាចកំណត់ថាជាឆ្នាំដែលក្តៅខ្លាំងមិនធ្លាប់មាន ហើយឆ្នាំក្រោយអាចនឹងកាន់តែក្តៅថែមខ្លាំងជាងនេះទៀត»។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «នេះគឺដោយសារតែការកើនឡើងនៃឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដែលបង្កឡើងពីសកម្មភាពមនុស្ស»។ លោកក៏បានព្រមានផងដែរថា ព្រឹត្តិការណ៍ធ្ងន់ធ្ងរដូចជា រលកកំដៅ គ្រោះរាំងស្ងួត ភ្លើងឆេះព្រៃ ភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និងទឹកជំនន់ នឹងកើតឡើងកាន់តែអាក្រក់ទៅៗនៅតំបន់មួយចំនួន។ លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នដែលមានប្រសិទ្ធភាពផងដែរ។
គួររំឭកថា បាតុភូតអេលនីញ៉ូចុងក្រោយបង្អស់បានកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ បន្ទាប់មកគឺបាតុភូតឡានីញ៉ា (La Nina) ដែលវែងខុសពីធម្មតា។ គួរបញ្ជាក់ថា បាតុភូតឡានីញ៉ាគឺជាបាតុភូតអាកាសធាតុដែលនាំមកនូវភាពត្រជាក់ ផ្ទុយទៅនឹងបាតុភូតអេលនីញ៉ូ។ បាតុភូតឡានីញ៉ានេះបានបញ្ចប់ទៅហើយនៅដើមឆ្នាំនេះ។ យោងតាមស្ថាប័នឧតុនិយមពិភពលោកដែលបានធ្វើការព្យាករណ៍ចុងក្រោយបំផុតបានបង្ហាញថា សម្រាប់បាតុភូតអេលនីញ៉ូបច្ចុប្បន្ន នឹងបណ្ដាលឱ្យមានការឡើងកំដៅផែនដីនៅក្នុងតំបន់អេក្វាទ័រភាគកណ្តាលប៉ាស៊ីហ្វិករហូតដល់ខែមេសាឆ្នាំក្រោយ។
គួរដឹងដែរថា សីតុណ្ហភាពនៅលើផ្ទៃសមុទ្រដែលក្តៅជាងធម្មតា នឹងកើតមានឡើងនៅក្នុងសមុទ្រភាគច្រើនរបស់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងសីតុណ្ហភាពលើសពីមធ្យមនៅលើផ្ទៃដីគោកស្ទើរតែទាំងអស់ផងដែរ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ការកើនឡើងទឹកភ្លៀងនៅតំបន់ភាគខាងកើតបំផុតនៃទ្វីបអាហ្វ្រិក (Horn of Africa) និងតំបន់ជុំវិញកោះផ្លាតា (Plata) ប្រទេសអេក្វាទ័រ នៅអាមេរិកខាងត្បូង ភាគអាគ្នេយ៍នៃអាមេរិកខាងជើង ផ្នែកខ្លះនៃអាស៊ីកណ្តាល និងអាស៊ីខាងកើត៕
ប្រែសម្រួល៖ ធា សុណា
ប្រភពព័ត៌មាន៖ Channel NewsAsia
El Nino set to last until April 2024, pushing record temperatures
