វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជានិងវិទ្យាស្ថានសិក្សាប្រទេសចិន និងអាស៊ីសហសម័យ ចុះអនុស្សរណៈសរសេរសៀវភៅរួមគ្នាស្តីពី «ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី៖ អតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាល»
ភ្នំពេញ៖វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា(IRIC) នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (RAC) និងវិទ្យាស្ថានសិក្សាប្រទេសចិន និងអាស៊ីសហសម័យ (ICCA) នៃបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្ររុស្ស៊ី (ICCA-RAS) បានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាមួយ (MoU) ដើម្បីរៀបចំគម្រោងសរសេរសៀវភៅរួមគ្នាមួយស្តីពី «ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី៖ អតីតកាលបច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាល»។
បណ្ឌិត គិន ភា វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានប្រាប់ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ថា ពិធីចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនេះ បានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែវិច្ឆិកា រវាងលោក និងលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ម៉ាហ្សីរិន (Vladimir Mazyrin)ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាវៀតណាម និងអាស៊ាន នៃវិទ្យាស្ថានសិក្សាប្រទេសចិន និងអាស៊ីសហសម័យ (ICCA) នៃបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្ររុស្ស៊ី (ICCA-RAS) បន្ទាប់ពីមានជំនួបពិភាក្សានៃភាគីទាំងពីររួចមក។
បណ្ឌិតបានឱ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីជំនួបពិភាក្សារួចមក ភាគីទាំងពីរបានឈានដល់ចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា នេះ ដែលជាកិច្ចចាប់ផ្តើមនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពថានឹងរៀបចំគម្រោងសរសេរសៀវភៅរួមគ្នា ស្តីពី «ទំនាក់ទំនងកម្ពុជារុស្ស៊ី៖ អតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាល»។
លោកបណ្ឌិតបានពន្យល់បន្ថែមថា ៖ «ក្នុងវិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសរុស្ស៊ី រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានទំនាក់ទំនង និងធ្លាប់បានចុះអនុស្សរណៈរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាមួយនឹងបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្ររុស្ស៊ី ដែលតាមរយៈអនុស្សារណៈនោះ យើងបានមានទំនាក់ទំនងមួយចំនួនដូចជា ផ្លាស់ប្តូរអ្នកស្រាវជ្រាវ ការអញ្ជើញវាគ្មិនរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសរុស្ស៊ី និងការអញ្ជើញវាគ្មិនរុស្ស៊ីមកកាន់កម្ពុជាជាដើម»។
លោកបានបន្តថា ៖ «នេះគឺជាទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាមួយនឹងបណ្ឌិតវិទ្យាសាស្ត្ររុស្ស៊ី។ និយាយដោយឡែកទំនាក់ទំនង រវាងវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជារបស់ខ្ញុំ ជាមួយវិទ្យាស្ថានសិក្សាប្រទេសចិន និងអាស៊ីសហសម័យ (ICCA)នេះ គឺយើងបានចាប់ផ្តើមចុះអនុស្សរណៈជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ លើវិស័យសិក្សាស្រាវជា្រវរវាងវិទ្យាស្ថានទាំងពីរ»។
បើតាមបណ្ឌិត គិន ភា វិទ្យាស្ថានទាំងពីរនេះចង់ឱ្យមានការចុះកិច្ចព្រមព្រៀង និងចុះអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នានៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការរីករាលនៃជំងឺកូវីដ១៩មកម្លេះ ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងពេលនោះ មិនអាចធ្វើបាន ទើបតែកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ភាគីទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខានេះ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្តោតលើការសិក្សាស្រាវជ្រាវរួមគ្នា ការរៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្ត្ររួមគ្នា ការបោះពុម្ភផ្សាយរួមគ្នា និងការផ្លាស់ប្តូរឯកសារតាមរយៈការស្រាវជ្រាវ រួមគ្នារវាងស្ថាប័នទាំងពីរ។
បណ្ឌិត គិន ភា ថ្លែងថា ៖ «ក្នុងកិច្ចពិភាក្សារបស់ខ្ញុំជាមួយសមភាគីរុស្ស៊ីកាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែវិច្ឆិកា គឺយើងបានឯកភាពគ្នាដើម្បីរៀបចំសរសេរសៀវភៅទំនាក់ទំនងកម្ពុជារុស្ស៊ី ពីអតីតកាល បច្ចុប្បន្ន និងអនាគត។ ខ្ញុំគិតថា គម្រោងនេះសំខាន់ វាអាចផ្តល់នូវឯកសារដែលមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រមួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសរុស្ស៊ី ក៏ដូចជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ស្វែងយល់ឱ្យស៊ីជម្រៅនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ»។
លោកបន្ថែមទៀតថា ៖ «យើងធ្វើការឆ្លុះបញ្ចាំងនូវអ្វីដែលបានកើតឡើងពីអតីតកាល … បច្ចុប្បន្ននេះបានមកដល់ទីតាំងណាហើយ ហើយទៅអនាគត ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងរុស្ស៊ីនៅតែរក្សាបាននូវភាពរឹងមាំងល្អ..ឬយ៉ាងណា? ហើយនៅមានអ្វីដែលជាឧបសគ្គ និងដំណោះស្រាយ ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាង ប្រទេសទាំងពីរ»។
ជាមួយគ្នានេះ បណ្ឌិត គិន ភា បានចាត់ទុកសៀវភៅដែលគ្រោងសរសេររួមគ្នាននេះ មានសារៈសំខាន់ ខណៈភាគីទាំងពីរមានការប្តេជ្ញាចិត្តជំរុញឱ្យមានការបោះពុម្ភឱ្យបាននៅក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំខាងមុខ ដើម្បីឱ្យក្លាយទៅជាវិទ្យាសាស្ត្រមួយដែលកើតចេញពីស្នាដៃរួមគ្នា រវាងស្ថាប័នទាំងពីរ និងជានិមិត្តរូបនៃចំណងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ លើវិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងវិទ្យាសាស្ត្រ រវាប្រទេសទាំងពីរ និងស្ថាប័នទាំងពីរផងដែរ។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា (IRIC) នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (RAC)រូបនេះ សង្ឃឹមផងដែរថា ក្រៅពីគម្រោងបោះពុម្ភផ្សាយសៀវភៅរួមគ្នានេះហើយ ភាគីទាំងពីរ ក៏នឹងមានការផ្លាស់ប្តូរអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវរវាងស្ថាប័នទាំងពីរបន្ថែមទៀតនៅពេលអនាគត ស្របទៅតាមគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល និងស្របតាមថវិកាដែលស្ថាប័នទាំងពីរមានផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះភាគីទាំងពីរអាចនឹងពិនិត្យលទ្ធភាពឈានទៅរៀបចំនូវវេទិកាវិទ្យាសាស្ត្ររវាងស្ថាបន័ទាំងពីរនៅពេលអនាគតទៀតផងដែរ៕
ដោយ៖គឹម យុត្ថារ៉ូ
