អ្វីទៅជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម?
—————
ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម គឺជាការបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ (International Humanitarian Law – IHL) ដែលកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។ ច្បាប់ទាំងនេះមានគោលបំណងកំណត់ដែនកំណត់នៃអំពើហិង្សាក្នុងសង្គ្រាម និងការពារជនស៊ីវិល អ្នកទោសសង្គ្រាម និងអ្នកដែលមិនចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធ។
ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមត្រូវបានកំណត់ដោយសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិដូចជា អនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ (Geneva Conventions) និង ធម្មនុញ្ញទីក្រុងរ៉ូម (Rome Statute) របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (International Criminal Court – ICC)។
ឧទាហរណ៍មួយចំនួននៃឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមរួមមាន:
– ការសម្លាប់រង្គាល ឬការធ្វើទារុណកម្មលើជនស៊ីវិល ឬអ្នកទោសសង្គ្រាម: ការធ្វើបាបដល់អ្នកដែលមិនអាចការពារខ្លួន ឬអ្នកដែលបានដាក់អាវុធចុះ។
– ការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិស៊ីវិលដោយគ្មានភាពចាំបាច់ខាងយោធា: ការបំផ្លាញផ្ទះសម្បែង មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន ឬទីកន្លែងគោរពបូជាដោយគ្មានហេតុផលយោធាត្រឹមត្រូវ។
– ការវាយប្រហារដោយចេតនាលើប្រជាជនស៊ីវិល ឬវត្ថុស៊ីវិល: ការបាញ់ផ្លោង ឬទម្លាក់គ្រាប់បែកលើតំបន់ដែលមានប្រជាជនស៊ីវិល។
– ការប្រើប្រាស់អាវុធហាមឃាត់: ដូចជាអាវុធគីមី ឬអាវុធជីវសាស្ត្រ។
ការចាប់ចំណាប់ខ្មាំង: ការចាប់មនុស្សជាចំណាប់ខ្មាំងដើម្បីទាមទារអ្វីមួយ។
– ការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ ឬអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ: រួមមានការរំលោភ ការធ្វើជាទាសករផ្លូវភេទ និងទម្រង់ផ្សេងទៀតនៃអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ។
– ការបង្ខំឱ្យផ្លាស់ទីលំនៅរបស់ប្រជាជន: ការបណ្តេញប្រជាជនចេញពីទឹកដីរបស់ពួកគេដោយខុសច្បាប់។
– ការជ្រើសរើស ឬប្រើប្រាស់កុមារក្រោមអាយុ ១៥ ឆ្នាំ ចូលក្នុងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ: ការបង្ខំកុមារឱ្យចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធ។
ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមមិនត្រឹមតែជាការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋនោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ ដែលមានន័យថាបុគ្គលម្នាក់ៗអាចត្រូវបានកាត់ទោសចំពោះអំពើទាំងនេះ។
_____________
ស្រាវជ្រាវដោយ: សច្ចធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ
#សច្ចធម៌ប្រវត្ដិសាស្រ្ដ #ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា #ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ #ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម #ការបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
