UN៖ ការរារាំងការអប់រំកុមារី បំផ្លាញប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានទាំងមូល
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បាននិយាយថា ការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកតាលីបង់ក្នុងការហាមឃាត់ការអប់រំកុមារីនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាការរំលោភសិទ្ធិស្មើគ្នា និងមិនសមហេតុផល ហើយនឹងអាចបំផ្លាញប្រទេសជាតិទាំងមូលផងដែរ។
លោក Guterres បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំង ដែលក្រុមតាលីបង់បានហាមប្រាមការអប់រំរបស់ក្មេងស្រីលើសពីថ្នាក់ទី ៦ ហើយសកម្មភាពនេះ ជាការរំលោភសិទ្ធិស្មើគ្នា និងមិនសមហេតុផល ដែលធ្វើឱ្យខូចដល់ប្រទេសទាំងមូល»។
ប្រធានអង្គការសហប្រជាជាតិ បាននិយាយបន្ថែមទៀតថា ការគាំទ្រសម្រាប់ស្ត្រី និងកុមារីអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាការគាំទ្រ ដែលជួយឱ្យកុមារជៀសផុតពីភាពអត់ឃ្លាន និងសហគមន៍ចេញពីភាពក្រីក្រ។
ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលធ្វើឡើងក្នុងទីក្រុង Kandahar កាលពីយប់ថ្ងៃទី ២២ ខែមីនា ដែលជាការសម្រេចចិត្តមួយដែលបង្កឱ្យមានការមិនជឿសូម្បីតែនៅក្នុងរង្វង់ខាងក្នុងរបស់ពួកតាលីបង់។
ការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមនេះ ធ្វើឱ្យមានប្រតិកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅទូទាំងពិភពលោក ដោយសាររដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកាណាដា បារាំង អ៊ីតាលី ន័រវេស ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្កោលទោសការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកតាលីបង់ក្នុងការបដិសេធក្មេងស្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើននាក់ភ្លាមៗ ក្រោយអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេត្រឡប់ទៅសាលារៀនវិញ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងក្រសួងអប់រំ ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបាននិយាយថា លោកមានអារម្មណ៍សោកស្ដាយ និងអស់សង្ឃឹមដូចគ្នា ចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ៖ «ពួកគេបានសម្រេចចិត្តបិទសាលារៀន។ យើងមិនដឹងអំពីរឿងនេះទេ។ ប្រសិនបើ ពួកគេបញ្ជាឱ្យពួកយើងបើកឥឡូវនេះ យើងនឹងបើកសាលារៀនឡើងវិញសម្រាប់នៅថ្ងៃស្អែកតែម្ដង»។
ជំហាននេះ បានធ្វើឱ្យមានការភ័យខ្លាចដ៏អាក្រក់បំផុតដល់ស្ត្រីជាច្រើន ជាពិសេសគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មី។ មនុស្សជាច្រើនស្គាល់ពួកគេថាជា “តាលីបង់ 2.0″ ជាចលនាលើកទី ២ នៃចលនា ដែលបានគ្រប់គ្រងភាគច្រើននៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ ២០០១ ហើយបានឡើងកាន់អំណាចម្តងទៀតកាលពីខែ សីហា មុន ចំពេលមានភាពវឹកវរនៃការដកទ័ពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើន មានសុទិដ្ឋិនិយម ដោយប្រយ័ត្នប្រយែងថា សង្រ្គាមស៊ីវិល បានបញ្ចប់ ហើយ បាននិងកំពុងរក្សាការវិនិច្ឆ័យថា រដ្ឋាភិបាលថ្មី នឹងមិនកើតឡើងម្តងទៀតដូចរបបតាលីបង់មុន ដែលហាមឃាត់ការអប់រំស្ត្រី រួមជាមួយនឹងការច្រៀង ការរាំ និងសូម្បីតែការហោះហើរខ្លែង ក្នុងចំណោមពួកគេ ដែលជាច្បាប់មួយក្នុងចំណោមច្បាប់តឹងរឹងផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានបំផុសគំនិត ដោយច្បាប់អ៊ីស្លាម។
ការអប់រំរបស់ស្ត្រី ក៏ជាការធ្វើតេស្តដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើន ដែលកំពុងពិចារណាថា តើត្រូវទទួលស្គាល់របបតាលីបង់ដែរឬទេ។ គោលនយោបាយបញ្ច្រាសលើការសិក្សារបស់ក្មេងស្រីគឺជា ឧបសគ្គដ៏ធំចំពោះជំនួយពីម្ចាស់ជំនួយពីខាងក្រៅ ដែលស្មើនឹង ៤៩% នៃការចំណាយលើការអប់រំជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ នេះបើយោងតាមអង្គការយូណេស្កូ។
បន្ទាប់ពីពួកតាលីបង់ បានហាមឃាត់ការអប់រំកុមារីជាន់ខ្ពស់ ធនាគារពិភពលោក បានផ្អាកគម្រោងចំនួន ៤ ដែលមានតម្លៃ ៦០០ លានដុល្លារ ដែលមានបំណងគាំទ្រការថែទាំសុខភាព ការអប់រំ និងវិស័យផ្សេងៗទៀត។
សំខាន់ជាងនេះទៅទៀតគឺ ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរយៈពេលវែងនៃការពន្យារពេលការសិក្សារបស់ក្មេងស្រីនៅក្នុងប្រទេសមួយ ដែលរួចផុតពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏អាក្រក់បំផុត ដែលមិនធ្លាប់មាន។ ប្រជាជនរហូតដល់ ៩៧% ត្រូវបានព្យាករណ៍ថា នឹងធ្លាក់ចុះក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០២២។ នេះបើយោងតាមកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
ក្នុងរយៈពេល ៨ ខែកន្លងមកនេះ ប្រជាជនជិត ៤០ លាននាក់របស់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន បាន អស់សង្ឃឹមកាន់តែខ្លាំងឡើង ដោយទទឹងរង់ចាំជំនួយអន្តរជាតិ ដែលកំពុងជាប់នៅក្នុងការិយាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ របស់ UN Women បានប៉ាន់ប្រមាណថា ការរឹតត្បិតស្ត្រីពីកម្លាំងពលកម្ម អាចធ្វើឱ្យ GDP របស់ប្រទេសធ្លាក់ចុះ ៥% ឬ នាំឱ្យបាត់បង់សេដ្ឋកិច្ចភ្លាមៗរហូតដល់ ១ ពាន់លានដុល្លារ។
អ្នកស្រី Sarah Knibbs មន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការនារីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក បានប្រាប់សារព័ត៌មាន Nikkei Asia ថា៖ «ស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាវិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏លំបាក ជាមួយនឹងវិមាត្រយេនឌ័រដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងធ្ងន់ធ្ងរ។ ឧបសគ្គខាងវប្បធម៌មានន័យថា ស្ត្រីត្រូវទទួលបានសេវាពីស្ត្រី ដូច្នេះ ការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងជំនួយមនុស្សធម៌ គឺចាំបាច់ ដើម្បីធានាដល់ការផ្តល់សេវាសង្គ្រោះជីវិត»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំស្តីទី Sheikh Mawlawi Noorullah Moneer បានសង្កត់ធ្ងន់លើភាពប្រែប្រួលនៃវប្បធម៌ ជាជាងមនោគមវិជ្ជាសាសនា នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយ Nikkei ។ លោក បានពន្យល់ថា អាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាសង្គមអភិរក្សយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ជនបទរបស់ខ្លួន ដែលភាគច្រើន ត្រូវបានបំភ្លេចចោល ដោយរបបមុនក្នុងការបង្កើតគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។
លោក អះអាងថា បើទោះជារដ្ឋាភិបាល បើកសាលារៀននៅទូទាំងប្រទេស ក៏ដោយ ក៏គ្រួសារតែ ១% ទៅ ២% ប៉ុណ្ណោះ ដែលសម្រេចចិត្តបញ្ជូនកូនស្រីទៅសាលារៀន។
ប្រភព៖ Nikkie Asia
