សម្ព័ន្ធមិត្តរុស្ស៊ីមិនស្រណុកចិត្តជុំវិញសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនបន្ទាប់ពី ពូទីន កែនទ័ពបន្ថែម
រុស្ស៊ី៖បន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ៉ា្លឌីមៀរ ពូទីន បញ្ជាឱ្យកងទ័ពរបស់ខ្លួនឆ្លងដែនឈ្លានពានអ៊ុយក្រែននៅចុងខែកុម្ភៈ ប្រទេសជាច្រើននៅលើនៅលើពិភពលោក ជាពិសេសបណ្ដាប្រទេសបស្ចិមលោក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត បាននាំគ្នាធ្វើការថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្កា ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវវិធានការផ្សេងៗ រួមទាំងកញ្ចប់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីកាត់ផ្ដាច់រុស្ស៊ីឱ្យនៅឯកោ។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏មានប្រទេសជាច្រើនទៀត នៅតែបន្តមិនថ្កោស ឬបង្ហាញជំហប្រឆាំងរបស់ខ្លួន ដោយសារតែទំនាក់ទំនងនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ជាមួយក្រុងម៉ូស្គូ។
ភាពខ្លាំងរបស់រុស្ស៊ីមិនថាលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ឬនយោបាយ បានជ្រួតជ្រាប និងមានឥទ្ធិពលលើគោលនយោបាយការបរទេសរបស់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នោះ ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ រួមទាំងរដ្ឋដែលជាអតីតសហភាពសូវៀត។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ចុងក្រោយនេះ នៅពេលដែលសង្រ្គាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីឈានជើងដល់ខែទី៧ និងបង្ហាញពីភាពចុះខ្សោយដោយសារតែប្រតិបត្តិការវាយបករបស់អ៊ុយក្រែន បណ្ដាប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តក្រុងម៉ូស្គូមួយចំនួន ហាក់បង្ហាញពីកាយវិការងាកចេញ និងជំទាស់នូវអ្វីដែលជាការចង់បានរបស់លោក ពូទីន។
នៅពេលប្រទេសបស្ចិមលោកប្រឹងប្រែងដាក់សម្ពាធលើរុស្ស៊ី តាមរយៈទណ្ឌកម្ម និងពួតដៃគ្នាបង្ហាញការគាំទ្រសម្រាប់អ៊ុយក្រែន តាមរយៈជំនួយសព្វាវុធ មនុស្សធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ច មន្រ្តីៗរបស់វិមានក្រឹមឡាំង រួមទាំងលោក ពូទីន អួតក្ដែងៗថា សកម្មភាពទាំងនោះមិនដើរទៅមុខតាមបំណងនោះទេ ហើយរុស្ស៊ី មានសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនចាំជួយ រួមទាំងចិន និងឥណ្ឌានៅអាស៊ី ដែលបង្កើនការនាំចូលថាមពលជាប់គាំងរបស់រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែការចុះខ្សោយនៃកងទ័ពរបស់រុស្ស៊ី នៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន រួមទាំងយុទ្ធសាស្រ្ត និងវិធានការប្រញាប់ប្រញាល់ផ្សេងៗរបស់លោកពូទីននៅក្នុងរយៈពេលជាងកន្លះខែចុងក្រោយនេះ បង្ហាញថា សម្ពាធរបស់លោកខាងលិច ប្រហែលជាមិនដូចអ្វីដែលលោក ពូទីន និងមន្រ្តីក្រោមឱវាទបានអះអាងនោះទេ។
កាលពីថ្ងៃពុធសប្ដាហ៍មុន ទន្ទឹមនឹងការគំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោក ពូទីន បានប្រកាសពីការកេណ្ឌទ័ពមួយភាគដើម្បីប្រមូលកងទ័ពឱ្យបានបីសែននាក់ បន្ថែមទៀត យកទៅវាយអ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់លោក ពូទីន កំណែននេះមានសំខាន់ណាស់ សម្រាប់ការពារទឹកដីរបស់រុស្ស៊ី ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកខាងលិច និងអ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ វាជាការបង្ហាញពីភាពចុះខ្សោយនៃវិស័យយោធារបស់រុស្ស៊ី ដែលរាប់ទឹកដីក្នុងរដ្ឋអធិបតេយ្យភាពអ៊ុយក្រែនថាជារបស់ខ្លួន។
ខុសច្បាប់ ឬមិនខុសច្បាប់អន្តរជាតិ រុស្ស៊ីមិនបានបង្ហាញពីកង្វល់នៃការថ្កោលទោសរបស់នរណាឡើយ។ មួយថ្ងៃ មុនការប្រកាសពីការកេណ្ឌទ័ព មន្រ្តីនៃតំបន់អ៊ុយក្រែនភាគខាងកើត និងភាគខាងត្បូង ដែលរុស្ស៊ីកាន់កាប់ក្រោយការឈ្លានពាន (ដុនណិតស្ក៍ លូហានស្ក៍ ហ្សាប៉ូរីចា និងខឺសុន) បានប្រកាសពីការធ្វើប្រជាមតិ ដើម្បីរាប់តំបន់ទាំង៤នេះថាជាផ្នែកមួយរបស់រុស្ស៊ី។ រូបភាពបែបនេះ គេបានឃើញម្ដងរួចមកហើយ នៅពេលរុស្ស៊ីកាត់ទឹកដីអ៊ុយក្រែន គ្រីមៀ ថាជារបស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។
វាដូចជាគ្មានអ្វីខុសប្លែកទេ ដែលសកម្មភាពបែបនេះ រងការថ្កោលទោសពីអន្តរជាតិ ជាពិសេសលោកខាងលិច និងអ៊ុយក្រែន ដែលត្រូវបាត់ដីស្របច្បាប់របស់ខ្លួន។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ខណៈដែលរុស្ស៊ីត្រៀមកាត់ទឹកដីលើតំបន់ទាំងបួននេះជាផ្លូវការ បន្ទាប់ពីការធ្វើប្រជាមតិបញ្ចប់ទៅនៅថ្ងៃអង្គារ (ទី២៧ ខែកញ្ញា) នេះ មានប្រទេស ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តមួយចំនួន បានប្រកាសថាខ្លួននឹងមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលណាមួយនៃការធ្វើប្រជាមតិនោះទេ។ សម្ព័ន្ធមិត្តទាំងនោះ រួមទាំងអតីតសហភាពសូវៀតកាហ្សាក់ស្ថាន និងប្រទេសស៊ែប៊ី។
សម្រាប់ស៊ែប៊ី ជំហានបែបនេះប្រហែលជាមិនសូវប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងស្អិតរមួតជាមួយរុស្ស៊ីនោះទេ បើទោះបីជាប្រទេសនេះ ងាកទៅរកលោកខាងលិចប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់កាហ្សាក់ស្ថាន ទោះបីប្រទេសនេះមិនថ្កោលទោសការកាត់ទឹកដីគ្រីមៀរបស់រុស្ស៊ីក្ដី ការប្រកាសមិនទទួលស្គាល់ប្រជាមតិរបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន គឺជាការបង្ហាញជំហានងាកចេញពីឥទ្ធិពលរុស្ស៊ីជាថ្មីម្ដងទៀតរបស់ខ្លួន។ កន្លងមក កាហ្សាក់ស្ថានបានផ្ដល់ជំនួយផ្សេងៗឱ្យអ៊ុយក្រែន ទាមទារឱ្យមានការគោរពអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីនៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយថែមទាំងសន្យាបង្កើនកិច្ចប្រឹងប្រែងផ្គត់ផ្គង់ថាមពលទៅអឺរ៉ុបទៀតផង។
ងាកចេញពីជ្រុងនេះ រុស្ស៊ីនៅមានសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនទៀត ដែលបង្ហាញពីការមិនពេញចិត្តរបស់ខ្លួន។ កាលពីសប្ដាហ៍មុន ប្រធានាធិបតីតួកគីលោក Recep Tayyip Erdogan បានថ្លែងក្នុងកិច្ចសម្ភាស៍មួយថា មិនត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យរុស្ស៊ីរក្សាទឹកដីណាមួយរបស់អ៊ុយក្រែនថាជារបស់ខ្លួននោះឡើយ ហើយការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមិនអាចយកអ្វីមកសំអាងពីភាពត្រឹមត្រូវបានឡើយ។ប្រធានាធិបតីរូបនេះ ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះ បើទោះបីជាកន្លងមកប្រទេសតួកគី មិនដើរផ្លូវជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច ក្នុងការថ្កោលទោសរុស្ស៊ី និងរក្សាទំនាក់ទំនងការទូត និងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយក្រុងម៉ូស្គូក្ដី។
នៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីសប្តាហ៍មុន រុស្ស៊ីបានប្រឈមមុខនឹងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះការឈ្លានពាននៅអ៊ុយក្រែន ពីបណ្តាប្រទេសដែលអំពាវនាវឱ្យបញ្ចប់ជម្លោះតាំងពីដំបូងៗ។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានអេភី( Associated Press) បានរាយការណ៍ថា សូម្បីតែប្រទេសមួយចំនួនដែលនៅតែរក្សាមិត្តភាពជាមួយរុស្ស៊ី ឬរក្សាអព្យាក្រឹតភាព ក្រោយការឈ្លានពាន ដូចជាប្រេស៊ីល និងឥណ្ឌា ក៏បានបង្ហាញពីបំណងចង់ឱ្យសង្រ្គាមបញ្ចប់។នាពេលនោះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌាលោក S. Jaishankar ថែមទាំងបានអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យច្បាស់លាស់លើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលអាចកើតមាននៅអ៊ុយក្រែន រួមទាំងនៅទីក្រុងប៊ូឆា ដែលកងទ័ពឈ្លានពានរុស្ស៊ី រងការចោទប្រកាន់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម។
បន្ថែមពីលើនេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ (SCO) នៅប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថានកាលពីពាក់កណ្ដាលខែ នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា លោក ណារិនដ្រា មូឌី បានប្រាប់លោក ពូទីន នៅនឹងមុខថា៖ «យុគសម័យនេះ មិនមែនជាពេលធ្វើសង្រ្គាមនោះទេ»។ លោក មូឌី ថែមទាំងបានអំពាវនាវឱ្យបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ខណៈសង្កត់ធ្ងន់ពីការរក្សាទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងរុស្ស៊ី និងឥណ្ឌា ដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើសព្វាវុធរបស់ក្រុងម៉ូស្គូ។ ទោះបីជាកន្លងមក ឥណ្ឌាមិនបានគាំទ្រលើការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីក្ដី ប៉ុន្តែប្រទេសនេះមិនបានធ្វើការថ្កោលទោសនោះទេដោយធ្វើការបោះឆ្នោតអនុប្បវាទលើសេចក្ដីសម្រេចព្យួររុស្ស៊ីនៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប. កាលពីខែមេសា។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅអ.ស.ប. កាលពីសប្ដាហ៍មុន សម្ព័ន្ធមិត្តកំពូលរបស់រុស្ស៊ី គឺបេឡារុស នៅតែនិយាយគាំទ្ររុស្ស៊ី ប៉ុន្តែប្រទេសដែលផ្ដល់ដីឱ្យកងទ័ពរុស្ស៊ី បើកការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនពីភាគខាងជើងមួយនេះ បែរជាអំពាវនាវឱ្យមានការបញ្ចប់នៃការប្រយុទ្ធគ្នា ដោយពិពណ៌នាវាថាជាសោកនាដកម្មទៅវិញ។
ទន្ទឹមនឹងនេះសម្ព័ន្ធមិត្តកំពូលរបស់រុស្ស៊ីមួយទៀត គឺចិនក៏បង្ហាញពីកកាយវិការនៃការមិនសុខស្រួលជាមួយរុស្ស៊ី។ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល SCO លោក ពូទីន ព្រលយថា ចិនមានកង្វល់និងចម្ងល់ ចំពោះប្រតិបត្តិការរបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន ខណៈមេដឹកនាំចិនលោក ស៊ី ជិនពីង អះអាងថា ចិនសន្យាបន្តការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកលើបញ្ហាស្នូលសំខាន់ៗរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះ នៅមហាសន្និបាតអ.ស.ប.កាលពីសប្ដាហ៍មុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី អះអាងថា៖ «ប្រទេសចិនគាំទ្ររាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដែលអំណោយផលដល់ដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីចំពោះវិបត្តិអ៊ុយក្រែន»។ ការថ្លែងបែបនេះ បើទោះបីជាមិនមែនលើកទី១ក្ដី តែធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក ពូទីន ប្រកាសពីសកម្មភាពបង្កើនភាពតានតឹងរបស់ក្រុងម៉ូស្គូ រួមទាំងការកេណ្ឌទ័ព ការយកនុយក្លេអ៊ែរមកគំរាម និងការគាំទ្រការធ្វើប្រជាមតិជាដើម៕
ដោយ៖ហួន ឌីណា
