តើនរណាអាចជានាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសបន្ទាប់ ជំនួសលោកស្រី លីហ្ស ត្រាស់?
អង់គ្លេស៖កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២០ ខែតុលា នាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេស លោកស្រី លីហ្ស ត្រាស់ ដែលប្រឈមមុខនឹងភាពចលាចលនៃសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសដ៏ស្មុគស្មាញនោះ បានប្រកាសលាលែងចេញពីមុខតំណែងជាផ្លូវការ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយរូបនេះ ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសកាន់តំណែងខ្លីជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ពោលគឺត្រឹមតែរយៈពេល ៤៥ ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
នាពេលនេះ ដំណើរការនៃការជ្រើសរើសមេដឹកនាំបន្ទាប់ដើម្បីជំនួសលោកស្រី ត្រាស់ កំពុងតែប្រព្រឹត្តទៅ ហើយគ្រោងថានឹងបញ្ចប់ឱ្យរួចរាល់នៅសប្ដាហ៍នេះ។ លោក Graham Brady ដែលជាមន្ត្រីនៃគណបក្សអភិរក្សនិយម ទទួលបន្ទុកលើការរៀបចំកិច្ចការនេះ បានប្រកាសថា បេក្ខជនឈរឈ្មោះជានាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្ទាប់ នឹងត្រូវការសំឡេងគាំទ្រតែងតាំងយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ១០០ ពីសមាជិកសភារបស់គណបក្សនៅត្រឹមរសៀលម៉ោង២ថ្ងៃចន្ទ (ម៉ោងនៅអង់គ្លេស)។
ប្រសិនបើមានតែបេក្ខជនម្នាក់ ដែលទទួលបានសំឡេងច្រើនតាមលក្ខខណ្ឌនេះ បេក្ខជនរូបនោះនឹងក្លាយជាមេដឹកនាំបន្ទាប់ភ្លាមៗ ប៉ុន្តែប្រសិនបើមានលើសពីមួយរូប នោះពួកគេនឹងត្រូវឆ្លងកាត់ដំណើរការបោះឆ្នោតក្នុងបក្ស ដែលនឹងត្រូវបញ្ចប់សព្វគ្រប់ថ្ងៃសុក្រជាមុនសិន។ រួចមក ឈ្មោះនាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសថ្មី នឹងត្រូវប្រកាសឡើង ហើយអ្នកនយោបាយរូបនោះ នឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃបក្សអភិរក្សនិយមទី៥ដែលកាន់អំណាចត្រឹមតែរយៈពេល៦ឆ្នាំ និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី៣ គិតតែក្នុងអាណត្តិសភានេះ។
ប៉ុន្តែសំណួរដែលសំខាន់ជាងគេនៅពេលនេះនោះគឺថា តើនរណាអាចនឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសបន្ទាប់?
១. លោក រីស្ស៊ី ស៊ូណាក់
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអង់គ្លេស លោក ស៊ូណាក់ គឺជាបេក្ខជនដ៏មានប្រជាប្រិយភាពបំផុតមួយ ក្នុងចំណោមសមាជិកសភាទាំងអស់នៃគណបក្សអភិរក្សនិយម។ ក្នុងការប្រកួតប្រជែងយកតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តពីលោក ប៊ូរីស ចនសុន ដែលបញ្ចប់ទៅនៅដើមខែកញ្ញា លោក ស៊ូណាក់ បានចាញ់ការបោះឆ្នោតទៅលោកស្រី ត្រាស់ តែប៉ុន្មានសម្លេងប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាមិញ អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺថា លោក ស៊ូណាក់ បានព្រមានអំពីផែនការកាត់បន្ថយពន្ធរបស់លោកស្រី ត្រាស់ ដោយអះអាងថាវានឹងធ្វើឱ្យភាពចលាចលនៃទីផ្សារ និងការហក់ឡើងនៃអតិផរណាក្នុងប្រទេសកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។ អ្វីដែលអ្នកនយោបាយវ័យ ៤២ រូបនេះបានព្រមាន បានកើតឡើងពិតមែន ហើយនាពេលនេះ សន្ទុះនៃការគាំទ្រលើរូបលោកពីចំណោមសមាជិកសភាក្នុងបក្សក៏កើនឡើងក្រោយលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្រ្តី ត្រាស់ ដែលលុបចោលផែនការកាត់ពន្ធនោះ បានចុះចេញពីតំណែង។
មុខមាត់របស់លោក ស៊ូណាក់ ប្រហែលជាមានលើសពីនេះទៀត បើគេរាប់បញ្ជូលទាំងការដឹកនាំរបស់លោកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅពេលពិភពលោកកំពុងជួបវិបត្តិកូវីដ។ ប៉ុន្តែការដឹកនាំរបស់លោកនាពេលនោះ ក៏ប្រឈមមុខនឹងការមិនពេញចិត្តផងដែរ ជាពិសេសជុំវិញការចំណាយលុយក្នុងសម័យកូវីដ និងការតំឡើងពន្ធ ដែលមានឥទ្ធិពលលើវិបត្តិតម្លៃនៃការរស់នៅអង់គ្លេស។
លើសពីនេះ លោក ស៊ូណាក់ ក៏មានចំណែកក្នុងការដឹកនាំសមាជិកសភានៃបក្សអភិរក្សនិយមផ្សេងទៀត ឱ្យប៉ះបោរប្រឆាំងនឹងលោក ចនសុន តាមរយៈការលាលែងចេញពីដំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុរបស់លោកនៅដើមខែកក្ដដា។ នេះមានន័យថា អ្នកគាំទ្រលោក ចនសុន ក្នុងសមាជិកសភា និងសមាជិកនៃបក្សអភិរក្សនិយម ប្រហែលជានៅខឹងនឹងលោក ស៊ូណាក់ នៅឡើយទេ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទិន្នន័យតាមដានរបស់សារព័ត៌មាន BBC គិតត្រឹមថ្ងៃសៅរ៍នេះ បានបង្ហាញថា លោក ស៊ូណាក់ បានក្លាយជាបេក្ខជនដំបូងគេដែលទទួលបានសម្លេងគាំទ្រតែងតាំងពីសមាជិកសភាបក្សអភិរក្សនិយមស្របទៅតាមលក្ខខណ្ឌ ដោយមានការគាំទ្រលើសពី ១២០ សមាជិកសភា។
២. លោក ប៊ូរីស ចនសុន
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីលោកស្រី ត្រាស់ ប្រកាសលាលែងចេញតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី អ្នកគាំទ្ររបស់លោក ចនសុន បានអំពាវនាវឱ្យលោកវិញត្រឡប់មកកាន់តំណែងនេះឡើងវិញ។ ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងបើទោះបីជាលោក ចនសុន ទើបតែប្រកាសចុះចេញកាលពីប៉ុន្មានខែមុននេះក្ដី ជុំវិញរឿងអាស្រូវបន្តបន្ទាប់គ្នា រួមទាំងការជប់លៀងនៅវិមាន Downing Street ក្នុងអំឡុងពេលបិទខ្ទប់កូវីដ។
ថ្វីត្បិតតែថា លោក ចនសុន បានឈ្នះការបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែមានការលើកឡើងថា ការដំឡើងលោកឱ្យក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសម្តងទៀត នឹងក្លាយជាហានិភ័យធំសម្រាប់គណបក្សអភិរក្សនិយមរបស់លោក។ ខណៈគេមិនប្រាកដថា ការវិលត្រឡប់របស់លោកអាចនឹងជួយដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងធ្វើឱ្យទីផ្សារមានភាពស្ថិរភាព គេមើលឃើញថា អ្នកគាំទ្ររបស់លោក ចនសុន មានការបាក់បែកគ្នា ស្របពេលដែលអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីវ័យ ៥៨ ឆ្នាំ រូបនេះ ក៏រងការស៊ើបអង្កេតជុំវិញការជប់លៀងអំឡុងពេលបិទខ្ទប់ផងដែរ។
ប៉ុន្តែ គេនៅតែសង្កេតឃើញថា មានសមាជិកសភាបក្សអភិរក្សនិយមជាច្រើន បន្តគាំទ្រលោក ចនសុន។ សមាជិកសភាម្នាក់ បានអះអាងប្រាប់បណ្ដាញព័ត៌មាន CNN ដោយមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា លោក ចនសុន គឺជាបេក្ខជនតែមួយគត់ដែលអាចយកឈ្នះបានទាំងសមាជិកសភាអភិរក្សនិយម និងសមាជិកនៃគណបក្សអភិរក្ស។ ទន្ទឹមជាមួយគ្នានោះ រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិថ្មី លោក James Duddridge បានសរសេរនៅលើធ្វីតធឺរកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្នុងថ្ងៃដែលលោកស្រី ត្រាស់ លាលែងចេញពីតំណែងថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអ្នក (លោក ចនសុន) នឹងរីករាយថ្ងៃឈប់សម្រាក លោកចៅហ្វាយ។ ដល់ពេលត្រលប់មកវិញហើយ។ មានបញ្ហាមួយចំនួននៅការិយាល័យដែលត្រូវការដំណោះស្រាយ»។
យ៉ាងណាមិញ ខណៈសន្ទុះការគាំទ្រលោកក៏ខ្លាំង មានមតិខ្លះលើកឡើងថា លទ្ធភាពដែលលោក ចនសុន ប្រមូលសំឡេងគាំទ្រពីក្នុងសមាជិកសភារបស់បក្សឱ្យបានតាមលក្ខខណ្ឌ គឺមិនអាចទៅរួចនោះទេ។ ប៉ុន្តែការលើកឡើងនេះ អាចនឹងខុសពីការរំពឹងទុក។ សារព័ត៌មាន និងកាសែតអង់គ្លេសធំៗដូចជា BBC, Sky News និង The Sunday Times បានរាយការណ៍ដោយស្រង់សម្ដីអះអាងពីប្រភពជិតស្និទ្ធនឹងលោក ចនសុន នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះថា ចំនួនគាំទ្រតែងតាំងលោក ចនសុន ពីសំណាក់សមាជិកសភាបក្សអភិរក្សនិយម បានកើនឡើងដល់ ១០០ សម្លេងហើយ។ នេះមានន័យថា លោក ចន សុន មានលទ្ធភាពប្រកួតជាមួយលោក ស៊ូណាក់ និងអាចក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសជាថ្មីម្ដងទៀតក៏ថាបាន។ ប៉ុន្តែទិន្នន័យតាមដានរបស់ BBC បង្ហាញថា សំឡេងគាំទ្រលោក ចនសុន គិតត្រឹមថ្ងៃសៅរ៍នេះ មានត្រឹមជាង ៥០ ប៉ុណ្ណោះ។
៣. លោកស្រី ផេននី ម៉ូដនត៍ (Penny Mordaunt)
លោកស្រី ម៉ូដនត៍ វ័យ ៤៩ ឆ្នាំ បានក្លាយជាមេដឹកនាំសភាជាន់ទាបរបស់សភាអង់គ្លេស បន្ទាប់ពីលោកស្រី ក្លាយជាបេក្ខជនដ៏លេចធ្លោមួយ ក្នុងការប្រកួតប្រជែងយកតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តពីលោក ចនសុន។ នៅពេលនោះ សន្ទុះនៃការគាំទ្ររបស់លោកស្រីកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ប៉ុន្តែអ្នករិះគន់អះអាងថា លោកស្រីមិនសូវជាមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ លោកស្រី ម៉ូដនត៍ ធ្លាប់បម្រើការជារដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងការពារជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ លោកស្រីក៏ជាកងទ័ពបម្រុងនៃកងទ័ពជើងទឹករបស់ចក្រភពអង់គ្លេស។ បើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតញូវយ៉កថែមស៍ មនុស្សដែលធ្លាប់ធ្វើការជាមួយលោកស្រី ម៉ូដនត៍ បានពិពណ៌នាលោកស្រីរូបនេះ ថាមានភាពទាក់ទាញ និងស្មោះត្រង់ ប៉ុន្តែមិនចាប់អារម្មណ៍លើភាពស្មុគស្មាញនៃគោលនយោបាយទេ។ បន្ថែមពីនេះ លោកស្រីក៏មានបទពិសោធន៍តិចតួចលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ខណៈនាពេលនេះ អង់គ្លេសកំពុងជួបនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ។
គួរកត់សម្គាល់ថា មុខមាត់របស់លោកស្រី ម៉ូដនត៍ បានឡើងស្រឺតក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ បន្ទាប់លោកស្រីត្រូវបានគេបញ្ជូនឱ្យឡើងនិយាយក្នុងសភាជំនួសលោកស្រី ត្រាស់ កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្ដាហ៍មុន ដើម្បីបកស្រាយសំណួរបន្ទាន់មួយទាក់ទងនឹងភាពចលាចលផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ឆ្លើយតបនឹងការទាមទារឱ្យលោកស្រី ត្រាស់ ចុះចេញពីដំណែង និងការចោទប្រកាន់ថាលោកស្រី ត្រាស់ មិនហ៊ានប្រឈមមុខនឹងសមាជិកសភាដទៃទៀត លោកស្រី ម៉ូដនត៍ បានថ្លែងនៅពេលនោះថា៖ «នាយករដ្ឋមន្រ្តី មិនពួនក្រោមតុនោះទេ។ ខ្ញុំសុំទោសមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង និងសភាទាំងអស់ ព្រោះខ្ញុំនឹងត្រូវធ្វើការជាមួយអ្នកទាំងអស់គ្នា ដោយសារតែនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានកិច្ចការបន្ទាន់ដែលត្រូវធ្វើ»។
យ៉ាងណាមិញ គិតត្រឹមថ្ងៃសៅរ៍នេះ សន្ទុះនៃការគាំទ្រលោកស្រី ម៉ូដនត៍ ពីសមាជិកសភាបក្សអភិរក្សនិយម ហាក់ចាញ់លោក ស៊ូណាក់ និងលោក ចនសុន ឆ្ងាយ ដោយទិន្នតាមដានរបស់ BBC បង្ហាញថា សំឡេងគាំទ្រចំពោះលោកស្រី មានត្រឹមជាង ២០ ប៉ុណ្ណោះ។
៤. លោក បិន វ៉ាលេសស៍ (Ben Wallace)
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ លោក វ៉ាលេសស៍មិនសូវជាបង្ហាញមុខប៉ុន្មានទេ នៅពេលដែលគបណបក្សអភិរក្សនិយមរបស់លោកជ្រួលច្របល់គ្នា ខណៈលោក ក៏ទទួលបានការកោតសរសើរ និងការគោរពចំពោះការដឹកនាំក្រសួងរបស់លោក ជាពិសេសលើការគាំទ្រអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីឈ្លានពាន។ អតីតទាហានរូបនេះ ក៏មានភាពលេចធ្លោក្នុងចំណោមសមាជិកសភា ប៉ុន្តែលោកបានច្រានចោលសំណើឱ្យលោកចូលរួមការប្រកួតប្រជែងរកមេដឹកនាំជំនួសលោក ចនសុន កាលពីប៉ុន្មានខែមុន។
ឥឡូវនេះ គេមិនទាន់ច្បាស់ទេថាលោក វ៉ាលេសស៍ នឹងចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយបេក្ខជនដទៃទៀត ដោយលោកផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ឱ្យកាសែតឌឹថែមស៍ថា លោកចង់រក្សាតំណែងបច្ចុប្បន្នរបស់លោក។ ប៉ុន្តែលោកបានផ្ដល់សញ្ញាថា លោកនឹងលាឈប់ពីការងារនេះ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើតាមគោលដៅចំណាយលើវិស័យការពារជាតិតាមការស្នើសុំរបស់លោកទេ។ សូមបញ្ជាក់ថា លោក Wallace ដែលជាអ្នកប្រឆាំងនឹងការចេញពីសហភាពអឺរ៉ុបរបស់អង់គ្លេស (Brexit) ធ្លាប់បម្រើការជារដ្ឋមន្ត្រីសន្តិសុខ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងរដ្ឋមន្ត្រីអៀរឡង់ខាងជើង។
៥. អ្នកនយោបាយសំខាន់ៗផ្សេងទៀត
ក្រៅពីលោក ស៊ូណាក់ ក៏ដូចជាលោក ចនសុន ឬលោកស្រី ម៉ូដនត៍ នៅមានសមាជិកគណបក្សអភិរក្សនិយមជាច្រើនផ្សេងទៀត។ រដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុថ្មីរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសលោក ចេរ៉េមី ហាន់ថ៍ (Jeremy Hunt) ដែលឡើងមកជំនួសលោក Kwasi Kwarteng ដែលលោកស្រី ត្រាស់ ដកដំណែង ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតមួយនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបច្ចុប្បន្ន បន្ទាប់ពីលោកជួយកែលម្អផែនការសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោកស្រី ត្រាស់ និងទីផ្សារដែលពោពេញដោយភាពវឹកវរ មានភាពស្ងប់ស្ងាត់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនយោបាយរូបនេះ ធ្លាប់ទទូចថា លោកមិនចង់បានដំណែងកំពូលរបស់ប្រទេសនោះទេ។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកស្រី ស៊ូអេឡា ប្រេវើមិន (Suella Braverman) ក៏គេចាត់ទុកថាជាអ្នននយោបាយជើងខ្លាំងមួយរូបដែរ។ លោកស្រី ប្រាវឺមិន ត្រូវបានលោកស្រី ត្រាស់ បណ្ដេញចេញពីមុនតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការងារសន្តិសុខ និងគោលនយោបាយជាតិ កាលពីថ្ងៃពុធ បន្ទាប់ពីរកឃើញថាលោកស្រីបំពានបច្ចេកទេសនៃច្បាប់សុវត្ថិភាពអ៊ីមែល។ ក្នុងលិខិតលាលែងពីតំណែង លោកស្រី ប្រេវើមិន បានទទួលស្គាល់កំហុសនេះ ប៉ុន្តែអះអាងថា ខ្លួនមានការព្រួយបារម្ភអំពីការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី ត្រាស់។
៦. តើនឹងអាចមានការបោះឆ្នោតសកលមុនកាលកំណត់ដែរឬទេ?
គេមើលឃើញថា គណបក្សអភិរក្សនិយមនឹងធ្វើយ៉ាងណាជៀសវាងការបោះឆ្នោតសកលមុនកាលកំណត់ ដែលតាមធម្មតានឹងរៀបចំនៅឆ្នាំ ២០២៥ ហើយបញ្ហានេះទំនងជាមិនកើតឡើងទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មីមិនសម្រេចបាន ឬព្រះមហាក្សត្ររំលាយសភាបច្ចុប្បន្ននោះ វាអាចទៅរួចដែលថាការបោះឆ្នោតមុនកាលកំណត់នឹងត្រូវបានរៀបចំឡើង។
មេដឹកនាំបក្សការងារ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងលោក Keir Starmer កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានអំពាវនាវជាថ្មីឱ្យមានការបោះឆ្នោតសកលជាបន្ទាន់ ដោយនិយាយថារដ្ឋាភិបាលមានការជាប់គាំងក្នុងជម្លោះនយោបាយ ដើម្បីដឹកនាំប្រទេស។ រដ្ឋមន្ត្រីទី១របស់ស្កុតឡេន លោក Nicola Sturgeon បានគាំទ្រការអំពាវនាវនេះ ដោយលើកឡើងថាការបោះឆ្នោត មានភាពចាំបាច់ខាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ៕ ដោយ៖ ហួន ឌីណា