ទិន្នន័យអាមេរិកបង្ហាញថា ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បានកើនឡើងក្នុងអត្រាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភកាលពីឆ្នាំមុន
អាមេរិក៖ទិន្នន័យថ្មីរបស់ទីភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលមហាសមុទ្រនិងបរិយាកាសជាតិ (NOAA) របស់អាមេរិក បង្ហាញថា ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បានកើនឡើងក្នុងអត្រាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភកាលពីឆ្នាំមុន ខណៈមហន្តរាយធម្មជាតិដែលបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ។
កម្រិតកាបូនឌីអុកស៊ីត (CO2) មេតាន និងឌីអាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត (N₂O) ដែលជាឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បញ្ចេញទៅក្នុងបរិយាកាសផែនដីដោយសកម្មភាពរបស់មនុស្ស និងដែលរួមចំណែកដ៏សំខាន់បំផុតចំពោះការឡើងកំដៅផែនដី បានបន្តកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ២០២២។
ទិន្នន័យរបស់ NOAA បង្ហាញថា កម្រិត CO2 បានកើនឡើងច្រើនជាង ២ ភាគក្នុងមួយលាន (ppm) សម្រាប់រយៈពេល ១១ ឆ្នាំជាប់គ្នា ដែលនេះជាការកើនឡើងនៃកំហាប់ CO2 ក្នុងកម្រិតស្ថេរខ្ពស់បំផុតរាប់តាំងពីការវាស់វែងឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ប្រភេទនេះកាលពីឆ្នាំ ៦៥ មុន។ មុនឆ្នាំ ២០១៣ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនដែលកត់ត្រាកំណើន CO2 ខ្ពស់បែបនេះ៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នានោះទេ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ កំហាប់ CO2 ក្នុងបរិយាកាសគឺខ្ពស់ជាងកម្រិតមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មដល់ ៥០ ភាគរយ។ ចំណែកកម្រិតកំហាប់មេតានវិញ មានជាមធ្យមរហូតដល់ ១ ៩១២ ភាគក្នុងមួយប៊ីលាន (ppb) ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ដែលវាជាកំណើនខ្ពស់
បំផុតលំដាប់ទី៤ រាប់តាំងពីអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចាប់ផ្ដើមវាស់ស្ទង់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៣។
មេតាន គឺជាឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដ៏អាក្រក់មួយ ដែលមានបរិមាណតិចជាង CO2 ប៉ុន្តែធ្វើឱ្យផែនដីកើនកំដៅលឿន ដោយវារួមចំណែកក្នុងការផ្ទប់កម្ដៅក្នុងស្រទាប់ផែនដី រហូតដល់ ២៥ ភាគរយ បើប្រៀបធៀបនឹងឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដទៃទៀត។ បើតាម NOAA កម្រិតមេតានក្នុងបរិយាកាសផែនដីនាពេលបច្ចុប្បន្ន មានលើសពីកម្រិតមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម រហូតដល់ ២ ដងកន្លះ។
ជាមួយគ្នានេះ កម្រិតនៃកំហាប់ N₂O ដែលជាឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដ៏ធំបំផុតទី ៣ របស់ពិភពលោក មានលើសពីកម្រិតមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មប្រហែល ២៤ ភាគរយ ក្រោយកើនឡើងដល់ ១,២៥ ppb កាលពីឆ្នាំមុន។ យានជំនិះដែលប្រើឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល គឺជាប្រភពសំខាន់មួយនៃ N₂O ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពមនុស្ស និងប្រភពទឹក។
អ្នកគ្រប់គ្រងទីភ្នាក់ងារ NOAA លោក Rick Spinrad បាននិយាយថា ៖ «ការសង្កេតរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ NOAA ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ បង្ហាញថា ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បន្តកើនឡើងក្នុងល្បឿនគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ដែលវានឹងធ្វើឱ្យវាដក់ជាប់ក្នុងស្រទាប់បរិយាកាសផែនដីរាប់ពាន់ឆ្នាំ»។
លោកបន្តថា ៖ «ពេលនេះដល់ពេលដែលត្រូវដោះស្រាយការបំពុលដោយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័ន ដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស ស្របពេលដែលយើងបន្តកសាងឆ្ពោះទៅរកប្រទេស ដែលត្រៀមរួចរាល់ទប់ទល់នឹងអាកាសធាតុ»។
គួររំឭកថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានព្រមានអំពីផលវិបាកដ៏មហន្តរាយនៃបញ្ហាអាកាសធាតុអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ប៉ុន្តែសកម្មភាពអាកាសធាតុតាមរយៈការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល និងសកម្មភាពមនុស្សបង្កគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗទៀត នៅតែមានកម្រិត ដែលនេះជាបញ្ហាសំខាន់ត្រូវដោះស្រាយ៕
ដោយ៖ហួន ឌីណា
