សភាស្រីលង្កានឹងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី នៅថ្ងៃ២០កក្កដា ក្រោមការទាមទារពីក្រុមតវ៉ារាប់សិបម៉ឺននាក់
ទោះបីបានចចេសមិនចុះចេញពីតំណែងប្រធានាធិបតីរបស់លោកប្រធានាធិបតីដែលត្រៀមដើរចេញ ហ្កូតាបាយ៉ា រ៉ាចាប៉ាកសា (Gotabaya Rajapaksa) ក្នុងការទាមទាររបស់ប្រជាជនស្រីលង្កាកាលពីខែមេសានិងងឧសភា ដោយប្តេជ្ញាថាលោកនឹងនៅកាន់តួនាទីនេះរហូតដល់ចប់អាណត្តិរហូតដល់យ៉ាងហោចណាស់ដល់ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២៤ ប៉ុន្តែមហាជនស្រីលង្កាមិនអាចទប់កំហឹងជាប់ ស្របពេលវិបត្តិសង្គមកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ។
មនុស្សរាប់រាប់ម៉ឺននាក់ បានដើរចេញតវ៉ាសំដៅនិវេសនដ្ឋានរបស់ប្រធានាធិបតី និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្រីលង្កាចាប់តាំងចុងសប្តាហ៍កន្លងមក រហូតដល់ប្រមុខដឹកនាំប្រទេសទាំងពីររូបចេញមុខសារភាពចុះចេញពីដំណែងនៅថ្ងៃពុធនេះ ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យរដ្ឋសភាបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តដល់សមាសភាពថ្មីដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី២០ខែកក្កដា ដោយមានសមាសភាពមកពីចម្រុះគណបក្សសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលថ្មី។ នេះយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់បណ្តាញព័ត៌មាន Al Jazeera ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកាតាក្នុងតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា។
បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិនានា បានអះអាងថា ក្រុមអ្នកតវ៉ាគ្រោងអំពាវនាវឲ្យមានការចេញតវ៉ាទូទាំងប្រទេសនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បើសិនជា លោកប្រធាធិបតីនិងនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនព្រមចុះចេញពីដំណែងដូចដែលពួកគេបានសន្យានៅពេលដែលប្រជាជនរាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺន នាក់បានសម្រុកចូលនិវេសនដ្ឋាននោះ។
លោកហ្កូតាបាយ៉ា រ៉ាចាប៉ាកសា (Gotabaya Rajapaksa) ទើបតែធ្វើជាប្រធានាធិបតីក្នុងអាណត្តិនេះប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែលោកបានតែងតាំងបងប្រុសរបស់លោក លោក ម៉ាហ៊ីនដា យ៉ាប៉ា អាបេយវ៉ាដាណា (Mahinda Yapa Abeywardana) ឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានាធិបតីប្រទេសដែនកោះនេះចំនួន១០ឆ្នាំគឺចន្លោះឆ្នាំ២០០៥ ដល់២០១៥។
លោក ម៉ាហ៊ីនដា យ៉ាប៉ា អាបេយវ៉ាដាណា ដែលត្រូវជាបងប្រុសរបស់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន ក៏ធ្លាប់បានកាន់កាប់ជានាយកដ្ឋរដ្ឋមន្ត្រីចំនួនបីលើកដែរ គឺនៅឆ្នាំ២០០៤២០០៥ និងរយៈពេលខ្លីក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និងចន្លោះឆ្នាំ២០១៩ ដល់២០២២។
ចំណែកនាយករដ្ឋមន្ត្រី រ៉ានីល វីកក្រេម៉េស៊ីងហេ (Ranil Wickremesinghe) ដែលទើបមកជំនួសលោកម៉ាហ៊ីនដា យ៉ាប៉ា អាបេយវ៉ាដាណា ដែលបានលាលែងពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាលពីខែមេសានោះ ធ្លាប់បានកាន់កាប់ដំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសស្រីលង្កាចំនួន៤ដងរួចមកហើយ គឺនៅចន្លោះ២០០១ដល់២០០៤ ចន្លោះឆ្នាំ២០១៥ដល់២០១៨ ហើយ ជំនួសដោយលោក ម៉ាហ៊ីនដា យ៉ាប៉ា អាបេយវ៉ាដាណាវិញមួយរយៈ រូចក៏បន្តកាន់កាប់តួនាទីនេះពី២០១៨ ដល់២០១៩ និងចុងក្រោយនេះចាប់ពីខែមេសាដល់បច្ចុប្បន្ន ដែលសន្យាចុះចេញនៅថ្ងៃពុធនេះ។ នេះបើយោងតាមឆាតដល់រៀបរៀងដោយ Al Jazeera។
កាសែត New York Times របស់របស់អាមេរិកកាលពីថ្ងៃ១២ខែមេសាបានចុះផ្សាយអំពីការធ្វើទុកបុកម្នេញលើអ្នកនយោបាយផ្សេងទៀតដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងនយោបាយដែលមានលក្ខណៈក្រុមគ្រួសារនិយមមួយនេះ។
New York Times បានអះអាងថា ដើម្បីធានាអនាគតនយោបាយរបស់គ្រួសារលោក ប្រធានាធិបតី Rajapaksa អាយុ៧២ឆ្នាំ បានបំផ្លាញប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ ចាប់ដាក់គុកអ្នកប្រឆាំង និងកម្ចាត់បក្សប្រឆាំង ក្នុងពេលកន្លងមក។
ប្រធានាធិបតីដែលបានឡើងកាន់អំណាចចាប់ពីឆ្នាំ២០១៩មកនោះ បានពង្រីកអំណាចប្រធានាធិបតីរបស់គាត់យ៉ាងខ្លាំង ដោយរក្សាទុករដ្ឋាភិបាលដែលមានសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនក្នុងជួរកងទ័ព យោធា និងព្រះសង្ឃស្តាំនិយមដែលស្របនឹងគំនិតច្បាប់និងសណ្តាប់ធ្នាប់ដែលគាត់បានគូសវាស់ឡើង។
អត្ថបទស្រាវជ្រាវមួយដែលចេញផ្សាយដោយ East Asia Forum ដែលមានចំណងជើងថា ឆ្នាំនៃបរាជ័យផ្នែកគោលនយោបាយ និងកូវីដរុញស្រីសង្កាទៅក្នុងវិបត្តិដ៏ជ្រៅ (Years of policy failure and COVID throw Sri Lanka into deep crisis) បានពន្យល់ហេតុផលថា ស្ថានការណ៍គឺជាចំណុចកំពូលនៃកត្តាសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយជាច្រើន ដែលបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រទេសស្រីលង្កាបានជួបប្រទះនឹងអស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ការជាប់គាំងសេដ្ឋកិច្ច និងបរិយាកាសអាជីវកម្មដែលប្រែប្រួលអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ ប្រទេសនេះក៏ត្រូវបានទទួលរងពីបញ្ហាឱនភាពពីរ នោះគឺ សមតុល្យនៃការទូទាត់ ការប្តូរប្រាក់បរទេស និងឱនភាពសារពើពន្ធ ដោយសារតែការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចមិនត្រឹមត្រូវ និងអំពើពុករលួយជាច្រើនឆ្នាំ។
សមាមាត្រនៃប្រាក់ចំណូលរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) មិនមានតុល្យភាពអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ បានឃើញការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការលើកលែងពន្ធ និងការកាត់បន្ថយសម្រាប់សាជីវកម្មអ្នកមាន និងសាជីវកម្មពហុជាតិ។
អត្ថបទស្រាវជ្រាវនោះបានបង្ហាញដែរថា ការសម្រេចចិត្តគោលនយោបាយទាំងនេះបានធ្វើឲ្យការប្រមូលចំណូលរបស់រដ្ឋាភិបាលធ្លាក់ចុះជាលំដាប់។ នៅឆ្នាំ ២០២១ ប្រាក់ចំណូលពន្ធរបស់ប្រទេសស្រីលង្កាមានចំនួនត្រឹមតែ ៩,៦ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបធៀបនឹងការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលជិត ២០ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនោះក៏បានបង្ហាញដែរថា បញ្ហាឱនភាពអាស្រ័យលើទីផ្សារខាងក្រៅប្រទេសដែលបង្កើតឡើងដោយការនាំចូលខ្ពស់ ការនាំចេញទាប និងការកើនឡើងបំណុលរដ្ឋកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ អនុបាតបំណុលអន្តរជាតិ ធៀបនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ដែលបានធ្លាក់ចុះក្នុងឆ្នាំ ២០០៩មក បានកើនឡើងជាលំដាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤។
បន្ទាប់ពីបានរំកិលខ្លួនមានឋានៈជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រាក់កម្ចីសម្បទានពីភ្នាក់ងារពហុភាគី និងម្ចាស់ជំនួយទ្វេភាគីបានក្លាយទៅជាមិនអាចប្រើប្រាស់បាន ហើយស្រីលង្កាបានងាកទៅរកទីផ្សារមូលធនអន្តរជាតិសម្រាប់កម្ចីពាណិជ្ជកម្ម។ សមាសភាពបំណុលបរទេសរបស់ប្រទេសស្រីលង្កាឥឡូវនេះមានទំនោរទៅរកប្រាក់កម្ចីពាណិជ្ជកម្ម ដោយមានការពឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំងឡើងលើមូលបត្របំណុលអធិបតេយ្យភាពអន្តរជាតិ។
ប្រទេសដែនកោះដែលមានប្រជាជន២២លាននាក់និងពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍ដែលកាត់ផ្តាច់ដោយវិបត្តិកូវីដ១៩ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០ ស្រីលង្កាបានខកខានបង់ប្រាក់ចំនួន ៧៨លានដុល្លារ ដល់ម្ចាស់បំណុលអន្តរជាតិ ហើយ ទេសាភិបាលធនាគារកណ្តាលស្រីលង្កា លោក Nandalal Weerasinghe បាននិយាយថា «ជំហររបស់យើងគឺច្បាស់ណាស់៖ ដរាបណាមានការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធបំណុលឡើងវិញ យើងមិនអាចសងវិញបានទេ»។ នេះបើតាមសារព័ត៌មាន The Guardian របស់ចក្រភពអង់គ្លេស។
ប្រទេសស្រីលង្កាបានផ្អាកការសងប្រាក់កម្ចីអន្តរជាតិប្រហែល ៧ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំនេះ ដែលក្នុងចំណោមបំណុលបរទេសសរុបដែលមានតម្លៃ ៥១ ពាន់លានដុល្លារ។ ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុស្រីលង្កា បាននិយាយថា ខ្លួនមានទុនបម្រុងបរទេសដែលមិនអាចប្រើប្រាស់បានចំនួន ២៥លានដុល្លារ។
ថ្វីបើរដ្ឋសភាដែលមាន២២៥កៅអីគ្រោងបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តសម្រាប់ក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋថ្មី ដើម្បីត្រៀមដោះស្រាយវិបត្តិដែលកំពុងប្រឈមតាមរយៈការចរចាជាមួយប្រទេសផ្សេងៗ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិនានាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសនេះមិនប្រាកដជ្រើសរើសបានបេក្ខភាពថ្មីនោះដែរ ព្រោះប្រមុខដឹកនាំប្រទេសនេះបច្ចុប្បន្នសុទ្ធសិងតែដឹកនាំឆ្លាស់ចុះឆ្លាស់ឡើងអស់ជាច្រើនឆ្នាំ ខណៈសមាសភាពដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថ្មីទាមទារការស្នើសុំបេក្ខភាពទៅរដ្ឋត្រឹមថ្ងៃ១៩កក្កដានេះ។
ការបោះឆ្នោតនឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃបន្ទាប់ ដោយបន្តធ្វើការសម្រេចចិត្ត នៅកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំនយោបាយដឹកនាំដោយប្រធានរដ្ឋសភាស្រីលង្កា លោក Mahinda Yapa Abeywardena។
លោក Mahinda Yapa Abeywardena បានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖«អំឡុងពេលជួបប្រជុំមេដឹកនាំបក្ស ដែលបានធ្វើឡើង មានការព្រមព្រៀងថា មានសារៈសំខាន់ដើម្បីធានារដ្ឋាភិបាលមកពីគ្រប់បក្សនយោបាយ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។
ប្រភព៖ Aljazeera
