បៃដិន៖ អាមេរិកនឹងប្រើកម្លាំងទ័ពដើម្បីជា «មធ្យោបាយចុងក្រោយ» រារាំងអ៊ីរ៉ង់ពីកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ
ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន សន្យាចំពោះអ៊ីស្រាអែលថាលោកនឹងនៅតែចាត់ទុកកងឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់ (IRGC) ក្នុងបញ្ជីភេរវកម្ម ហើយថាអាមេរិកនឹងប្រើកម្លាំងទ័ពដើម្បីជា «មធ្យោបាយចុងក្រោយ» ក្នុងការរារាំងក្រុងតេអេរ៉ង់ពីការវិវត្តកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរទៅមុខ។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍មួយជាមួយទូរទស្សន៍អ៊ីស្រាអែល មុនលោកចេញដំណើរពីអាមេរិកដើម្បីបំពេញទស្សនៈកិច្ចនៅមជ្ឈិមបូព៌ាលោក បៃដិន និយាយថា លោកនឹងនៅតែរក្សាកងកម្លាំងIRGCក្នុងបញ្ជីភេរវកម្ម បើទោះបីជានោះមានន័យថា លោកសម្លាប់កិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ដែលជាប់គាំងក្ដី។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ចាក់ផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធដដែល លោក បៃដិន និយាយថា៖ «រឿងតែមួយគត់ដែលអាក្រក់ជាងអ៊ីរ៉ង់ឥឡូវនេះគឺអ៊ីរ៉ង់ដែលមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ»។ នៅពេលសួរអំពីការប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពប្រឆាំងនឹងអ៊ីរ៉ង់ លោក បៃដិន និយាយថា៖ «ប្រសិនបើនោះមធ្យោបាយចុងក្រោយនោះយើងនឹងប្រើ»។
ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក បៃដិន ធ្វើឡើងចំពេលមានការជំរុញជាថ្មីលើកិច្ចចរចាដោយប្រយោលរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងទីក្រុងតេអេរ៉ង់ ដើម្បីស្តារកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា «ផែនការសកម្មភាពរួមគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ(JCPOA)» ឡើងវិញ។
កតិកាសញ្ញាពហុភាគីឆ្នាំ២០១៥ ដែលអាមេរិកដកខ្លួនចេញក្រោមអាណត្តិរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ នេះ សម្រេចឡើងដើម្បីឱ្យអ៊ីរ៉ង់កាត់បន្ថយកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ ជាថ្នូរនឹងការដកទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិលើសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែក្រោយការដកខ្លួនចេញរបស់អាមេរិកនៅឆ្នាំ ២០១៨ អ៊ីរ៉ង់បានបង្កើនសកម្មភាពឡើងវិញ ខណៈរដ្ឋបាលលោក បៃដិន បន្តអនុវត្តទណ្ឌកម្ម ដែលបន្សល់ទុកពីរដ្ឋបាលលោកត្រាំ។
សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់គឺអ៊ីស្រាអែល បានចាត់ទុកអ៊ីរ៉ង់ជាសត្រូវដ៏ធំបំផុតរបស់ខ្លួន ដោយលើកឡើងពីកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសនេះទោះបីជាអ៊ីស្រាអែលផ្ទាល់ត្រូវបានគេជឿថាមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរជិត១០០ ក្ដី។
អាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបង្ហាញសេចក្តីប្រកាសរួមមួយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងយោធាជិតស្និទ្ធទ្វេភាគី និងពង្រឹងការអំពាវនាវកន្លងមក ក្នុងការចាត់វិធានការយោធា ដើម្បីបញ្ឈប់កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក Yair Lapidនិយាយក្នុងពិធីទទួលស្វាគមន៍លោកបៃដិននៅព្រលានយន្តហោះក្រុងTel Aviv ថា៖ «យើងនឹងពិភាក្សាអំពីតម្រូវការក្នុងការបន្តសម្ព័ន្ធភាពជាសាកលដ៏រឹងមាំ ដែលនឹងបញ្ឈប់កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់»។
ប៉ុន្តែ ការដាក់ទណ្ឌកម្មលើកងឆ្មាំIRGC ដែលលោក ត្រាំ ដាក់ក្នុងបញ្ជីខ្មៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ គឺជាចំណុចជាប់គាំងក្នុងការចរចាច្រើនលើកច្រើនសារ ដើម្បីនាំប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ត្រឡប់ទៅការអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ។ កន្លងមក អ៊ីរ៉ង់ទទូចសុំឱ្យអាមេរិកលុបងាររបស់កងឆ្មាំនេះចេញពីបញ្ជីភេរវកម្ម ប៉ុន្តែអ៊ីស្រាអែលប្រឆាំងដាច់ខាត ហើយការប្រកាសជាថ្មីរបស់លោក បៃដិន គឺជាការធានាដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងតំបន់។
លើសពីនេះ ការគំរាមប្រើកម្លាំងទ័ពត្រូវបានគេមើលឃើញថាជា ភាសាធ្ងន់មួយពីលោក បៃដិន ដែលបញ្ជាក់ជាថ្មីថា លោកនឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យអ៊ីរ៉ង់មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនោះទេ។
មន្ត្រីអាមេរិកនិយាយថា ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននៅតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការធ្វើឱ្យJCPOA រស់ឡើងវិញ ដោយផ្អែកលើការវិលត្រឡប់ទៅរកការអនុលោមតាមគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាការសម្រេចចិត្តរបស់អ៊ីរ៉ង់ ខណៈមន្ត្រីអ៊ីរ៉ង់ស្តីបន្ទោសការបដិសេធរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនក្នុងការលុបចោលទណ្ឌកម្ម ជុំវិញការជាប់គាំងនៃកិច្ចព្រមព្រៀង។
យ៉ាងណាមិញ អ៊ីរ៉ង់ ដែលនិយាយកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ខ្លួនបានបន្សុទ្ធសារធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមដល់ ៦០ ភាគរយ [ដែលនៅឆ្ងាយពីការអាចបង្កើតអាវុធបាន ក្នុងកម្រិត ៩០ ភាគរយ] កន្លងមកបាននិយាយថា កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ធ្វើឡើងដើម្បីប្រើក្នុងន័យសន្តិភាពប៉ុណ្ណោះ ឧទាហរណ៍ដូចជាសម្រាប់ប្រើក្នុងវិស័យវេជ្ជសាស្រ្តជាដើម។
ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់លោកខាងលិចនិយាយថា អ៊ីរ៉ង់មានកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរយោធាដែលរៀបចំរហូតតាំងពីឆ្នាំ ២០០៣។កាលពីខែមុន អ៊ីរ៉ង់ថែមទាំងរងការចោទប្រកាន់ថាបិទកាមេរ៉ាត្រួតពិនិត្យរបស់ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) ពីទីតាំងពាក់ព័ន្ធនឹងនុយក្លេអ៊ែរនៅទូទាំងប្រទេស។
ប្រភព៖ Aljazeera
