ប្រទេសតំបន់អាស៊ានបីនឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលសំខាន់៣ ខណៈពូទីនបញ្ជាក់ពីការចូលរួមនៅឥណ្ឌូនេស៊ីជាផ្លូវការ
មេដឹកនាំនៃប្រទេសមហាអំណាចសំខាន់ៗ មានចិននិងរុស្ស៊ី ដែលកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងអង្គការណាតូ បានអះអាងពីការចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីក្នុងខែវិច្ឆិកា ជាខែដែលតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នឹងត្រូវរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលបីសំខាន់ៗ ក្នុងប្រទេសផ្សេងគ្នា។
នៅតែជាង២ខែទៀតប៉ុណ្ណោះ តំបន់អាស៊ាន នឹងក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអន្តរជាតិសំខាន់ៗ រហូតដល់ទៅ៣ មុនបិទបញ្ចប់ឆ្នាំ២០២២ ដែលញំញីដោយជម្ងឺរាតត្បាត ការធ្លាក់ចុះនៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និង សង្គ្រាមលុកលុយពីសំណាក់ប្រទេសរុស្ស៊ីលើប្រទេសអ៊ុយក្រែនដែលធ្លាប់នៅក្នុងសហភាពសូវៀតជាមួយគ្នា។
ក្នុងជំនួបកំពូលទាំងបី រួមមានកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនៅប្រទេសកម្ពុជាកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច G20 នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃវេទិកាស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ហៅកាត់ថា «APEC» នៅប្រទេសថៃ ហើយកិច្ចប្រជុំទាំងបីនេះត្រូវបានគេរំពឹងថាមេដឹកនាំពិភពលោកអាចចូលរួមដើម្បីរកដំណោះស្រាយនយោបាយ លើបញ្ហារបស់ពិភពលោកដែលកំពុងបង្កភាពតានតឹងដាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំង។
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានប្រចាំឆ្នាំអមដោយកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធជាច្រើន ដូចជាកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូក៣ ដែលរួមបញ្ជូលអាស៊ាននិងប្រទេសចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូកសហរដ្ឋអាមេរិក និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូករុស្ស៊ី ជាដើម នឹងត្រូវរៀបចំឡើង នៅរាជធានីភ្នំពេញប្រទេសកម្ពុជាពីថ្ងៃទី១០ដល់ថ្ងៃទី១៣ខែវិច្ឆិកា។
ពីរថ្ងៃបន្ទាប់មក ពោលគឺនៅថ្ងៃទី១៥និង១៦ខែវិច្ឆិកា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីដែលជាប្រទេសធំបំផុតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ នឹងក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំស្វាគមន៍មេដឹកនាំនៃប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម ហៅកាត់ថា G20 ដែលត្រូវរៀបចំឡើងនៅលើកោះបាលី ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ G20 មានសមាជិក ១៩ប្រទេស និង១តំបន់ ដូចជា អាហ្សង់ទីន អូស្រ្តាលី ប្រេស៊ីល កាណាដា សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតចិន(PRC) បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី អ៊ីតាលី ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ម៉ិកស៊ិក រុស្ស៊ី អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អាហ្រ្វិកខាងត្បូង តួកគី ចក្រភពអង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។
ក្រោយកិច្ចប្រជុំG20 ចំនួនពីរថ្ងៃ កិច្ចប្រជុំកំពូលវេទិកាស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ហៅកាត់ថា «APEC» នឹងត្រូវគេប្រារព្ធឡើងនៅប្រទេសថៃ។ APEC ដែលមានសមាជិ២១ ប្រទេស រួមមាន អូស្រ្តាលី ប្រ៊ុយណេ កាណាដា ឈីលី សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដែនដីហុងកុង ឥណ្ឌូនេស៊ី ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ម៉ាឡេស៊ី ម៉ិចស៊ិក នូវែលសេឡង់ ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ ប៉េរូ ហ្វីលីពីន រុស្ស៊ី សឹង្ហបុរី តៃវ៉ាន់ ថៃ សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។
ក្នុងចំណោមកិច្ចប្រជុំកំពូលសំខាន់ៗទាំងបី ដែលសុទ្ធតែអាចមេដឹកនាំនៃប្រទេសសំខាន់ៗ ដែលប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នា ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន និងរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែលទ្ធភាពបើកផ្លូវសម្រាប់ជំនួបផ្ទាល់រវាងមេដឹកនាំនៃប្រទេសនានា និងមេដឹកនាំរុស្ស៊ី អាចមានតែជំនួបនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល G20 ក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមួយគត់ ដោយសារតែឥណ្ឌូនេស៊ីជាប្រទេសធំមានឥទ្ធិពលនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានទាំងអំណាចសេដ្ឋកិច្ច យោធា និង ចំនួនប្រជាជន ជាពិសេសនោះ គឺនយោបាយការបរទេសទន់ភ្លន់របស់ប្រទេសនេះមិនចូលរួមដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ូស្គូតាមការតាក់តែងរបស់ប្រទេសលោកខាងលិចដឹកនាំដោយសារសហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលជាមហាអំណាចយមួយក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន រងការថ្កោលទោសនិងដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចដ៏ខ្លាំងមិនធ្លាប់មានពីប្រទេសលោកខាងលិច ដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង (NATO) ដោយសារការការលើកទ័ពឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើប្រទេសអ៊ុយក្រែនដែលទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញកាលពីឆ្នាំ១៩៩១ ក្រោយសហភាពសូវៀតប្រកាសដួលរំលំ។
កាសែត The Jakarta Post របស់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែឧសភា ក្រោយមានការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីអាមេរិកដែលចង់ឱ្យម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលG20 ដកបេក្ខភាពប្រទេសរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយប្រធានាធិបតីវ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ចេញពីកិច្ចប្រជុំនោះ និងស្នើឱ្យអញ្ជើញប្រធានាធិបតី វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡែនស្គី (Volodymyr Zelensky) ដែលកំពុងប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាម ក្រោយអំពើលុកលុយរបស់រុស្ស៊ី ចូលរួមកិច្ចប្រជុំវិញ។
ក៏ប៉ុន្តែតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាននោះ ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី ចូកូ វីដូដូ (Joko Widodo ដែលគេច្រើនហៅថា “Jokowi” បានចេញលិខិតអញ្ជើញលោកប្រធានាធិបតី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន តាំងពីមុនការលុកលុយដោយកងទ័ពចូលប្រទេសអ៊ុយក្រែនទៅទៀត។ ប៉ុន្តែប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ីអាចឆ្លើយតបបំពេញតាមការទាមទាររបស់ប្រទេសលោកខាងលិចដោយការអញ្ជើញប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡែនស្គី ចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។
មន្ត្រីទទួលបន្ទុកព័ត៌មានរបស់សេតវិមាន លោកស្រី Jen Psaki បានធ្លាប់លើកឡើងកាលពីខែមេសាកន្លងមកថា ប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន (Joe Biden) នៅតែបដិសេធវត្តមានរបស់ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ៉្លាឌីមៀ ពូទីន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល។
ការអញ្ជើញអ៊ុយក្រែនជាភ្ញៀវពិសេសទៅកិច្ចប្រជុំកំពូលកោះបាលីគឺងាយស្រួលជាងក្នុងការធ្វើព្រោះក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះ ដែលJokowi មានសិទ្ធិបន្ថែមទៅក្នុងបញ្ជីអ្នកអញ្ជើញ។ ប៉ុន្តែប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីគួរតែអញ្ជើញប្រទេសជាសមាជិកឱ្យបានមុន ហើយធ្វើឱ្យប្រាកដថាមេដឹកនាំប្រទេស G20 ទាំងអស់បានចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ។ការសម្រេចចិត្តបណ្តេញចេញ ឬព្យួរសមាជិកណាមួយគួរតែជាការសម្រេចចិត្តរួម។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន The Jakarta Post។
ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា លោក Justin Trudeau និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស លោក Boris Johnson ក៏បានសម្តែងការទាមទារដូចគ្នាដែរ។
ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី Jokowi បានយល់ព្រមធ្វើតាមការដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងពីមេដឹកនាំ G20 មួយចំនួនដែលមិនចង់បានវត្តមានរបស់លោកពូទីន នោះឥណ្ឌូនេស៊ីនឹងមានគំរូអាក្រក់ណាស់។
ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមិនអាចត្រូវបានកំណត់ដោយប្រទេសផ្សេងទៀតតាមការចង់បាន។ ការអញ្ជើញលោកពូទីនគឺជាការសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់មួយ ហើយអាចត្រូវបានដកហូតបានលុះត្រាតែវាត្រូវបានផ្អែកលើកិច្ចព្រមព្រៀងដោយទាំងអស់គ្នា។
បើប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីធ្វើតាម នោះលើកក្រោយ ប្រទេសធំៗដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកអាចបង្ខំម្ចាស់ផ្ទះផ្សេងទៀតយ៉ាងងាយស្រួលក្នុងការរារាំងការចូលរួមរបស់សមាជិកណាមួយដែលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមិនពេញចិត្ត។ ឥណ្ឌូនេស៊ីយល់ថា ប្រសិនបើលោក ពូទីនបោះបង់កិច្ចប្រជុំកំពូល G20 ដោយដឹងពីការមិនស្វាគមន៍ និងប្រកបដោយអរិភាពដែលលោកអាចនឹងប្រឈមមុខ នោះជារឿងរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែឥណ្ឌូណេស៊ីមិនអាចឲ្យវាកើតឡើងបានទេ៕
ប្រភព៖ The Jakata Post
